Introduction
Δευτερεύουσα ή Εξαρτημένη ονομάζεται η πρόταση που συμπληρώνει το νόημα μιας άλλης πρότασης και εξαρτάται από αυτή.
Ονοματικές [1] λέγονται οι Δευτερεύουσες προτάσεις που είναι ισοδύναμες με ονόματα ουσιαστικά ή ονόματα επίθετα ή αντωνυμίες.
Ειδικές λέγονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εισάγονται με τους ειδικούς συνδέσμους ότι, πως, που.
Form
Οι ειδικές προτάσεις εξαρτώνται:
- Από ρήματα:
- Λεκτικά, δηλαδή τα ρήματα που δηλώνουν λόγο, π.χ. λέω, ομολογώ, ισχυρίζομαι, υπόσχομαι, κατηγορώ, συκοφαντώ κ.ά.
- Δεικτικά, δηλαδή τα ρήματα που έχουν τη σημασία του δείχνω.
- Αισθητικά, δηλαδή τα ρήματα που έχουν σχέση με τις αισθήσεις.
- Δοξαστικά, δηλαδή όσα έχουν τη σημασία του νομίζω.
- Γνωστικά, δηλαδή όσα σημαίνουν γνώση.
- Από τις εξής κατηγορίες:
- Από αμετάβατα ρήματα στο γ’ πρόσωπο ενικού.
- Από απρόσωπα ρήματα.
- Απρόσωπες εκφράσεις.
- Από περιφράσεις που έχουν συγγενική σημασία με τα ρήματα που προαναφέραμε, π.χ. έχω τη γνώμη, είμαι βέβαιος, είμαι σίγουρος κ.ά.
- Από ουσιαστικά που έχουν συγγενική σημασία με τα ρήματα που προαναφέραμε, π.χ. γνώση, γνώμη, διάδοση, πληροφορία, αίσθηση, δήλωση, αντίληψη, υποψία, ελπίδα κ.ά.
- Από αντωνυμίες δεικτικές και αόριστες ουδετέρου γένους, π.χ. αυτό, εκείνο, κάποιο, κάτι κ.ά.
Example
- Εξάρτηση από ρήματα
- Της έδειξε ότι μπορεί να βγάλει τον ιό από τον υπολογιστή.
- Νιώθω ότι δε σου αρέσουν τα μαθηματικά.
- Εξάρτηση από απρόσωπα και αμετάβατα ρήματα, απρόσωπες εκφράσεις και περιφράσεις
- Λέγεται πως έλαβες ένα ηλεκτρονικό μήνυμα από το πανεπιστήμιο.
- Είναι βέβαιο πως η τεχνολογία θα συνεχίσει να εξελίσσεται.
- Εξάρτηση από ουσιαστικά
- Έχει την αίσθηση, ότι μπορεί να σερφάρει στο διαδίκτυο όσες ώρες θέλει.
- Η δήλωση, ότι έχει κλείσει ήδη εισιτήριο να έρθει, μας ενθουσίασε.
- Εξάρτηση από δεικτικές και αόριστες αντωνυμίες
- Όλοι το ξέρουν αυτό, ότι λατρεύει τα μαθηματικά.
- Μάλλον ξέχασες κάτι, πως ο φορητός υπολογιστής δεν είναι δικός σου.
Use
Οι ειδικές ονοματικές δευτερεύουσες προτάσεις χρησιμοποιούνται:
- Ως υποκείμενο των απρόσωπων ρημάτων ή εκφράσεων,
- Ως αντικείμενο,
- Ως επεξήγηση,
- Ως κατηγορούμενο (σπανιότερα).