Introduction
Cümle içinde aynı görevde olan ya da anlamca birbiri ile ilgisi bulunan sözcükleri, sözcük gruplarını, anlam bakımından birbiri ile ilgili cümleleri bağlayan sözcüklere “bağlaç” denir.
Form
Türkçede çok fazla bağlaç olsa da, bu kısımda sadece üç tanesini ele alacağız: “ve, ama, çünkü” .
Türkiye ve Hırvatistan bu sene şarkı yarışmasına katılmadılar. (Özneleri bağlar)
(Özne) (Özne)
Çarşıdan gazete ve ekmek aldım. (Eş görevli sözcükleri (belirtisiz nesne) bağlar)
Okuldan geldim ve dershaneye gittim. (Cümleleri (yüklem) bağlar)
Bahçedeki otları yoldum ve bir köşeye yığdım. (Cümleleri bağlar)
Yaramaz ve çalışkan çocuk. (Sıfatları bağlar)
Pahalı elbiseler ve ayakkabılar aldı. (Tamlananları aynı zamanda isimleri bağlamıştır diyebiliriz)
Bu yazıda, Çehov’u ve Sait Faik’i anlatıyor. (Nesneleri bağlar)
“Ama, fakat, lakin, ancak, yalnız, oysa, oysaki, halbuki” bağlaçları karşıtlık anlamı kazandıran bağlaçlardır. Genellikle cümleleri bağlama görevi üstlenirler.
Gitar çalıyorum ama kemanı daha çok seviyorum. (Cümleleri bağlamıştır.)
Kitabı daha bitiremedim ama keyifle okuyorum.
Sevmek ama sevilmemek, işte bütün mesele bu. (Fiilimsiler bağlanmıştır.)
“Çünkü” bağladığı cümleler arasında nedensellik ilişkisi kurar.
Düğününüze gelemedim çünkü hastalandım.
Bu soruyu çözemedim çünkü konuyu kavrayamamışım.
Example
- Madrid ve Barcelona en sevdiğim şehirlerdir
- Pasaportunu ve cüzdanını almayı unutma.
- En sevdiğim renkler siyah ve mavi.
- Matematik dersini hiç sevmiyorum ama İspanyolca dersini seviyorum.
- Gazete okumayı sevmiyorum ama dergi okumayı seviyorum.
- Televizyon izlemem ama kitap okurum.
- Kütüphanede çalışıyoruz çünkü sınavımız var.
- Mail atamadık çünkü internet yok.
- Okuma gitmedim çünkü hasta oldum.
Use
- Bağlaçlar tek başına anlamı olmayan ve cümlede bir görevi olan sözcüklerdir. Bağlama görevi yanında cümlede çeşitli anlam ilgileri de kurabilirler.
- Cümleden çıkarıldıklarında cümlenin anlamında bozulma olmaz; fakat daralma olabilir.
- Bağlaçlar kendinden önceki ve kendinden sonraki sözcüklerden ayrı yazılırlar. Bağlaçlara benzediğini ve bağlaç olduğunu düşündüğünüz birleşik yazılmış olanlar bağlaç değil ektir.
- Hiçbir cümle ögesi olmazlar.
- Bağlaçların yerine uygun olan bir noktalama işareti konulabilir.