Introduction
Di’li geçmiş zaman ya da görülen geçmiş zaman, fiilin belirttiği işin veya durumun geçmişte yapıldığını ve kesinlikle bittiğini ifade eder.
Olumlu görülen geçmiş zaman eylemin geçmişte yapıldığını ve bittiğini gösterir.
Form
Görülen geçmiş zaman fiilin sonuna -di eki getirilerek yapılır.
Di eki; -dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü şekillerinden birini alabilir.
Olumlu görülen geçmiş zaman: fiil + -dı + şahıs eki
Ben | sev-di-m | sevdim |
Sen | dinle-di-n | dinledin |
O | konuş-tu | konuştu |
Biz | öp-tü-k | öptük |
Siz | git-ti-niz | gittiniz |
Onlar | gel-di-ler | gel-di-ler |
Fiilin son hecesi a, ı ile bitiyorsa -dı şeklini alır.
anla + di | anladı |
ısın + di | ısındı |
Fiilin son hecesi e, i ile bitiyorsa -di şeklini alır.
gez + di | gezdi |
irkil +di | irkildi |
Fiilin son hecesi o, u ile bitiyorsa -du şeklini alır.
oku + di | okudu |
kon + di | kondu |
Fiilin son hecesi ö, ü ile bitiyorsa -dü şeklini alır.
gör + di | gördü |
gül + di | güldü |
Eğer filler fıstıkçı şahap kelimelerinde geçen sessiz harflerle bitiyorsa -dı, -di, -du, -dü ekleri -tı, -ti, -tu, -tü halini alır.
anlat + di | anlattı |
ısıt + di | ısıttı |
git + di | gitti |
geç + di | geçti |
konuş + di | konuştu |
kork + di | korktu |
sök + di | söktü |
küs + di | küstü |
Yukarıdaki örnekler üçüncü tekil şahısa göre yapılmıştır. İstenilen kişi zamirine göre çekimlenebilirler.
Example
- Olumlu görülen geçmiş zaman: fiil + -dı + şahıs eki
- Zeki arkadaşını sevdim.
- Gözlük takmayı sevdin.
- Gözlerimin rengini beğendi.
- Eve geldik.
- Okula geldiniz.
- Geçen yaz evlendiler.
- Fiilin son hecesi a, ı ile bitiyorsa -dı şeklini alır.
- Telefon numaramı yazdım.
- Bebek uyandı.
- Sana mesaj yolladım.
- Fiilin son hecesi e, i ile bitiyorsa -di şeklini alır.
- Okula geldim.
- Sabah ofise geldik.
- Sana bunu kim söyledi?
- Fiilin son hecesi o, u ile bitiyorsa -du şeklini alır.
- Yarışmada 1. oldu.
- Kız çocuğu doğdu.
- Küçük kardeşim köpekten korktu.
- Fiilin son hecesi ö, ü ile bitiyorsa -dü şeklini alır.
- Bizi gördü.
- Bebek güldü.
- Çİçekleri söktüler.
- Eğer filler f,s,t,k,ç,ş,h,p kelimelerinde geçen sessiz harflerle bitiyorsa -dı, -di, -du, -dü ekleri -tı, -ti, -tu, -tü halini alır.
- Alışveriş merkezine gittik.
- Sabah erken kalktı.
- Ödevlerimizin hepsini yaptık.
Use
- Görülen geçmiş zamanı fiilin geçmişte yapıldığını ve bittiğini anlatmak için kullanırız.
- Yaşadığımız ve gördüğümüz olayları anlatırken kullanırız.
- Gerçekleşen fiil ve iş, anlatan kişi tarafından bilinmektedir.