Introduction
Fiilimsiler, eylemlerin belirli ekler alıp ad, sıfat veya zarf görevinde kullanılan hâlleridir. Fiillere benzerler ancak fiiller gibi çekimlenemezler. Türkçede fiilimsiler isim-fiiller (mastar), sıfat-fiiller (ortaç) ve zarf-fiiller (bağ-fiil veya ulaç) olmak üzere üçe ayrılır.
Sıfat-fiil ekleri fiillerden sıfatlar türetmemizi sağlayan eklerdir.
Form
Sıfat-fiil ekleri diğer fiilimsi ekleri gibi fiil soylu sözcüklere eklenip onları isim, sıfat veya zarf yaparlar. Olumsuzluk ekini alabilirler. Eklendiği fiile göre çeşitli ses uyumlarına uğrarlar. Sıfat-fiil ekleri şunlardır:
-an, -(a/ı)r, -mış, -ası, -dık, -maz, -acak
NOT: Sıfat-fiilleri ezberlemek için aşağıdaki gibi bir şifreleme kullanılabilir: anası mezar Dikecekmiş
OLUMLU
Sıfat-fillerin olumlu yapı formülü şu şekildedir:
fiil kökü + sıfat-fiil eki
OLUMSUZ
Sıfat-fiillerin olumsuz yapı formülleri şu şekildedir:
fiil kökü + “-ma” olumsuzluk eki + sıfat-fiil eki
Example
- Olumlu
-
- Aldığım kitapların hiçbirini okumadım.
- Derslerine çok çalıştığını annene söyledim.
- Çalışan öğrenci derslerinde başarılı olur.
- Olumsuz
-
- Kitapları almadığım için okumadım.
- Derslerine çalışmadığını annene söyledim.
- Kitap okumayan öğrenci tembeldir.
Use
Sıfat-fiiller sıkça kullanılan fiilimsilerdir. Çeşitli kullanım alanları vardır:
- cümlede genelde sıfat görevinde kullanılırlar.
- sıfat-fiiller dönüşerek isim de olabilirler.