Introduction
Geniş zaman, işin başlayıp devam ettiğini ve devam edeceğini gösterir. Geniş zaman, geçmiş, gelecek ve şimdiki zamanı içine alan bir zamandır. Bu zamanda hiçbir sınırlama ve kesinlik yoktur. Fiillere -r, ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür ekleri getirilerek yapılır.
Form
fiil kökü + “-mAz” eki + şahıs eki
Birinci tekil ve birinci çoğul şahısta istisnai bir durum vardır ve fiil köküne sırasıyla “-mAm” ya da “-mAyIz” ekleri eklenir.
Müzik dinlemez, film seyretmez.
Bunu yaparsan seni asla affetmez.
Babasından başkasını dinlemez.
Example
- Genelde kahve içmem.
- Ayrıldığında üzülmezsin.
- O senden yardım istemez.
- Cuma günleri toplantı yapmayız.
- Her hafta kütüphaneye gitmezsiniz.
- Sınıfta çok soru sormazlar.
Use
- Sürekli yaptığımız ve alışkanlık hâline gelen durumlarda kullanılır.
- Biz her hafta kütüphaneye gideriz.
- Kardeşim çok ders çalışır.
- Geniş zaman, sen ve siz şahıs zamirlerinde kullanıldığında istek, rica ve kibarca emir anlamı vardır.
- Hava çok soğuk. Pencereyi kapatabilir misin?
- Silginizi verir misiniz?
- Geniş zaman, Duyulan Geçmiş Zaman yerine kullanılabilir.
- Savaş 1945 yılında biter.
- (Savaş 1945 yılında bitmiş.)
- Fenerbahçe o yıl rakibini yener ve tur atlar.
- (Fenerbahçe o yıl rakibini yenmiş ve tur atlamış.)
- Geniş zaman, Gelecek zaman yerine kullanılabilir.
- Babam bu haberi duyunca çok sevinir.
- (Babam bu haberi duyunca çok sevinecek.)
- Ali eğer okulda değilse öğretmeni mutlaka arar.
- (Ali eğer okulda değilse öğretmeni mutlaka arayacaktır.)
- Geniş zaman, Duyulan geçmiş zaman yerine kullanılabilir.
- Keloğlan bunu duyduktan sonra yollara düşer.
- (Keloğlan bunu duyduktan sonra yollara düşmüş.)
- Adam oğlunu çok arar ama bulamaz.
- (Adam oğlunu çok aramış ama bulamamış.)
- Not: Şimdiki Zaman, geniş zaman yerine çok kullanılır.
- Her gün okula bu yoldan gidiyorum.
- (Her gün okula bu yoldan giderim.)
- Babam sigara içiyor.
- (Babam sigara içer.)