Unit 10.1
Ρήματα: Μονόπτωτα vs Δίπτωτα
Advertising
Introduction
Για να συμπληρωθεί η έννοια ενός ενεργητικού μεταβατικού ρήματος άλλοτε χρειάζεται ένα αντικείμενο κι άλλοτε δύο αντικείμενα. Τα πρώτα ονομάζονται Μονόπτωτα ρήματα και τα δεύτερα Δίπτωτα.
Μονόπτωτο λέγεται το ρήμα που παίρνει για συμπλήρωμα της έννοιάς του ένα ή πολλά αντικείμενα της ίδιας ποιότητας (πρόσωπο ή πράγμα) σε μία πτώση.
Δίπτωτο λέγεται το ρήμα που παίρνει για συμπλήρωμα της έννοιάς του δύο ή και περισσότερα αντικείμενα σε δύο πτώσεις, ή στην ίδια πτώση αρκεί το ένα να δηλώνει πρόσωπο και το άλλο πράγμα.
Form
Στα μονόπτωτα ρήματα το αντικείμενο βρίσκεται ή σε γενική ή σε αιτιατική πτώση, ποτέ όμως σε ονομαστική.
- Σε γενική πτώση: Αντικείμενο σε γενική παίρνουν λίγα ρήματα. Μπορεί να είναι ουσιαστικό ή πολύ συχνά να χρησιμοποιείται ο αδύνατος τύπος της προσωπικής αντωνυμίας.
- Σε αιτιατική πτώση: Τα περισσότερα ρήματα παίρνουν για συμπλήρωμα της έννοιάς τους αντικείμενο σε αιτιατική. Τα αντικείμενα που έχουν την ίδια ρίζα ή συγγενική σημασία με το ρήμα λέγονται σύστοιχα ή εσωτερικά αντικείμενα. Τα υπόλοιπα αντικείμενα λέγονται εξωτερικά αντικείμενα.
Στα δίπτωτα ρήματα, τα αντικείμενα θα μπαίνουν στις εξής πτώσεις:
- Γενική – αιτιατική,
- Αιτιατική (προσώπου) – αιτιατική (πράγματος).
Από τα δύο αυτά αντικείμενα το ένα λέγεται άμεσο και το άλλο έμμεσο:
- Άμεσο αντικείμενο: Εκείνο στο οποίο πηγαίνει άμεσα η ενέργεια του υποκειμένου ή γιατί αυτό σχετίζεται άμεσα με το ρήμα.
- Έμμεσο αντικείμενο: Εκείνο στο οποίο πηγαίνει έμμεσα η ενέργεια του υποκειμένου.
Δίπτωτα ρήματα:
- Όταν το ρήμα έχει αντικείμενο σε γενική και αιτιατική, το αντικείμενο της γενικής είναι έμμεσο και μπορεί να αντικατασταθεί από εμπρόθετο.
- Όταν το ένα αντικείμενο είναι σε πτώση γενική και το δεύτερο αντικείμενο σε πρόταση, τότε η γενική θα είναι το έμμεσο αντικείμενο και η πρόταση το άμεσο.
- Όταν δύο αντικείμενα είναι σε αιτιατική πτώση, άμεσο είναι το αντικείμενο που δηλώνει πρόσωπο.
- Όταν δύο αντικείμενα είναι σε αιτιατική πτώση, εκ των οποίων το ένα δηλώνει πρόσωπο και το άλλο πράγμα, άμεσο είναι το αντικείμενο που δεν μπορεί να αντικατασταθεί, ενώ έμμεσο αυτό που μπορεί να αντικατασταθεί από εμπρόθετο.
- Ως αντικείμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ένας αδύναμος τύπος της προσωπικής αντωνυμίας σε γενική πτώση.
Example
Μονόπτωτα ρήματα
- Του μιλάει αρκετή ώρα.
- Η δασκάλα μάλωσε τον μαθητή.
Δίπτωτα ρήματα
- Της χάρισε το βιβλίο του.
Χάρισε το βιβλίο στην Μαρία. (Αντικατάσταση της γενικής από εμπρόθετο) - Μου πλήρωσε το παγωτό.
Use
Χρησιμοποιούμε μονόπτωτα ρήματα όταν συμπλήρωμα της έννοιάς τους είναι ένα ή πολλά αντικείμενα της ίδιας ποιότητας σε μία πτώση. Από την άλλη χρησιμοποιούμε δίπτωτα ρήματα όταν συμπλήρωμα της έννοιάς τους είναι δύο ή και περισσότερα αντικείμενα σε δύο πτώσεις, ή στην ίδια πτώση αρκεί το ένα να δηλώνει πρόσωπο και το άλλο πράγμα.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όταν δίπλα σε ένα απρόσωπο ρήμα ή σε μια απρόσωπη έκφραση υπάρχει γενική πτώση της προσωπικής αντωνυμίας, τότε αυτή δεν έχει θέση αντικειμένου. Το ίδιο παρατηρείται και σε ρήματα ενεργητικά μεταβατικά. Η γενική αυτή λέγεται γενική προσωπική, γιατί φανερώνει το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται η έννοια του ρήματος. Το ότι δεν είναι αντικείμενο φαίνεται από το ότι δε μεταβαίνει στη γενική αυτή καμιά ενέργεια του υποκειμένου.
Exercises
The exercises are not created yet. If you wouldlike to get involve with their creation, be a contributor.
Ambassadors
Open TextBooks are collaborative projects, with people from all over the world bringing their skills and interests to join in the compilation and dissemination of knowledge to everyone and everywhere.
Become an Ambassador and write your textbooks.
Online Teaching
Become a Books4Languages Online tutor & teacher.
More information here about how to be a tutor.
