Introduction
Yeterlik fiili kurallı birleşik fiillerden biridir. Diğer kurallı birleşik fiiller de olduğu gibi yardımcı eylem anlamını kaybeder. Anlam olarak kişinin eyleme gücü yetme, başarabilme anlamının yanı sıra izin isteme, olasılık anlamı da vardır.
Form
Fiil köküne yeterlik eki “-(y)Abil” eklenir. Sonra, haber veya dilek kiplerinden biri ve şahıs eki getirilir:
Yeterlik fiilinin olumlu yapı formülü şu şekildir:
fiil kökü+ “-(y)Abil” + haber/dilek kipi+ şahıs eki
fiil kökü: git-
| Kişi | Olumlu |
|---|---|
| Ben | Gid-ebil-ir-im |
| Sen | Gid-ebil-ir-sin |
| O | Gid-ebil-ir |
| Biz | Gid-ebil-ir-iz |
| Siz | Gid-ebil-ir-siniz |
| Onlar | Gid-ebil-ir-ler |
Example
- Sana e-mail atabilirim.
- Benimle televizyon izleyebilirsin.
- Kardeşim tek başına parka gidebilir.
- Bu matematik sorularını çözebiliriz.
- Yolunuzu bulmak için metro haritasına bakabilirsiniz.
- Bize yardım edebilirler.
Use
Yeterlik fiili Türkçede temel konulardan biridir ve sıkça kullanılır. Yeterlik fiili dört durumda kullanılır:
- kişinin gücü yettiği eylemleri anlatmak için
- ihtimal bildirmek için
- izin vermek veya almak için
- ricada bulunmak için