Unit 4.1

Cümlenin Ögeleri: Dolaylı Tümleç

Advertising

Introduction

Yükleme, yaklaşma (-a, -e), bulunma (-da, -de, -ta, -te) ve ayrılma (-dan, -den, tan, -ten) ekleriyle bağlanarak, cümlede yüklemin göstermiş olduğu iş, hareket ve oluşun anlamını yönelmebulunma ve çıkma bakımından tamamlayan bir kelime veya kelime gurubu “dolaylı tümleç” olarak tanımlanmaktadır. Cümlede dolaylı tümleci bulabilmek için yükleme “kime, kimde, kimden; neye, neyde, neyden; nereye, nerede, nereden” sorularından uygun olanı sorulmalıdır.

Form

1- “Yönelme” bildiren dolaylı tümleç örnekleri: (kime, neye, nereye)

  • Toplantıda olanları eşine bir bir anlatmıştı. (kime anlatmıştı), (Bli. NDT, Y)
  • Bu sabah bahçedeki çiçeklere su verdim. (neye su verdim), (DTBsiz. NY)
  • Bütün eşyalarını bu eski kamyona yüklediler. (neye yüklediler), (Bli. NDT, Y)
  • Meydana yeni satıcılar gelmiş. (nereye gelmiş), (DTÖY)

 2- “Bulunma” bildiren dolaylı tümleç örnekleri: (kime, neye, nereye)

  • Ağır iş makineleriyle bozuk arazide çalışıyorlar. (nerede çalışıyorlar), (DT, Y)
  • Seni birazdan köşe başında bekleyeceğim. (nerede bekleyeceğim), (Bli. NDT, Y)
  • Yüklemi isim olan cümlelerde çatı özelliği aramamalısın. (neyde aramamalısın), (DTBsiz. NY)
  • Aldığım enstrüman Ankara’da yalnızca sende var. (kimde var), (ÖDT, DT, Y)

3- Ayrılma (çıkma) bildiren dolaylı tümleç örnekleri: (kimden, neyden, nereden)

  • Bana bunları duvarın üstünden uzattı. (nereden uzattı), (DT, Bli. N, DT, Y)
  • Kötü sözden hiçbir şey elde edemezsiniz(neyden elde edemezsiniz), (DTBsiz. NY)
  • Babamdan biraz para aldım. (kimden aldım), (DT, Bsiz. N,Y)
  • Düşmanım benden daha akıllı olmamalı. (kimden akıllı olmamalı), (ÖDT, Y)

Use

“-de, -den” takıları almış sözcükler cümlelerde her zaman dolaylı tümleç görevi üstlenmez. Bu ekleri almış sözcükler yer bildiriyorsa dolaylı tümleç, zaman veya durum bildiriyorsa birazdan anlatacağımız üzere “zarf tümleci” olurlar. Bu eki alan kelime ya da kelime grubu “niçin” ya da “ne zaman” sorularının cevabı ise bu, zarf tümleci olarak kabul edilmektedir.

Exercises


The exercises are not created yet. If you would like to get involve with their creation, be a contributor.


Ambassadors

Open TextBooks are collaborative projects, with people from all over the world bringing their skills and interests to join in the compilation and dissemination of knowledge to everyone and everywhere.

Become an Ambassador and write your textbooks.

Online Teaching

Become a Books4Languages Online tutor & teacher.

More information here about how to be a tutor.

Translations


Katkıda bulunanlar

The Books4Languages is a collaborative projects, with people from all over the world bringing their skills and interests to join in the compilation and dissemination of knowledge to everyone, everywhere.

Lisans