Unit 1.2
Болымды осы шақ
Introduction
Болымды осы шақ[Present simple] осы сәттегі жағдайларды немесе күнделікті қайталанатын іс-әрекеттерді білдіреді.
Болымды формада етістік іс-әрекеттерді сипаттайды.
Form
Болымды осы шақ етістіктің негізгі формасын қолданып,мынадай структураға ие болады:
Subject + verb + …
- Үшінші жақтың жекеше түрінде тек қана болымды сөйлемде негізгі етістікке – s жұрнағы жалғанады.
- Ерекшелік:
- -ch, -s, -sh, -x, -z: жұрнағы бар етістіктерге -es (watch ⇒ watches; kiss ⇒ kisses; crush ⇒ crushes; tax ⇒ taxes; buzz ⇒ buzzes) қосылады ;
- -y дауыстысына бітетін етістіктер, -y әріпән -i ға ауыстырады және -es (cry ⇒ cries) қосады;
- do, go, be жәнн have сияқты бұрыс етістіктер ешқандай ережеге бағынбайды: do ⇒ does, go ⇒ goes, be ⇒ is, have ⇒ has.
| Subject | Verb |
|---|---|
| I | work |
| You | work |
| He | works |
| She | works |
| It | works |
| We | work |
| You | work |
| They | work |
Example
- Сөйлеп тұрған сәттен кейінгі жасалған іс-әрекет
- The taxi driver disappears.
- Деректер
- Teachers perform an important role in society.
- Күнделікті әдетіміз
- I usually wake up at 8 o’clock.
- My boss goes to the gym twice a week.
- We go to the cinema too much.
- Бейресми жай сөйлем
- The housewife transforms into a princess.
- Нұсқаулықтар
- Go straight and turn left.
- Restart your mobile phone.
- Dedicate yourself to your studies.
- Тұрақты жағдай
- I live in Russia.
- She works in a police station
- The trainee doctor studies medicine.
- Жоспарланған болашақ
- I start my new job on 17th June.
- The exam period ends on 24th December.
- Emily’s plane lands in two hours.
- Уәделер…
- I promise to buy you a new mobile phone.
- Кестелер
- The train leaves at 7 o’clock.
Use
Present simple сұраулы формада төмендегі пункттарды сипаттауға қолданылады:
- Сөйлеп тұрған сәттен кейінгі жасалған іс-әрекет (пікірлер);
- Деректер(шындыққа жанасатын заттар);
- Күнделікті әдеттер (осы шақта күнде қайталанатын әрекеттер);
- Бейресми жай сөйлем (әңгіме айтқанда).
- Нұсқаулықтар (бұйрықтар);
- Permanent situations (жақында болған және болашақта созылатын);
- Жоспарланған болашақ (нақты уақытпен жоспарланған);
- Үәделер;
- Кесте (нақты уақытпен жоспарланған).
Summary
Болымды осы шақ осы сәттегі жағдайларды немесе күнделікті қайталанатын іс-әрекеттерді білдіреді.
Болымды формада етістіктің негізгі формасын қолданамыз.Үшінші жақтың жекеше түрінде тек қана болымды сөйлемде негізгі етістікке – s жұрнағы жалғанады.
Мысалы:
— “I work on important projects.” = Сөйлем болымды осы шақта,сондықтан негізгі to work етістігін қолданамыз (work).
— “She works on important projects.” = Үшінші жақта тұрғасын,етістікке -s қосылады (works).
Үшінші жекеше жаққа және етістіктің жалғауына байланысты ерекшеліктер бар.
Мысалы:
— -ch, -s, -sh, -x, -z жұрнақтарына, -es қосылады: “Catch” ⇒ “Catches“.
— -y дауыстысына бітетін етістіктер, -y әріпән -i ға ауыстырады және -es қосады;”Try” ⇒ “Tries“.
— Болымсыз етістіктермен: do ⇒ does, go ⇒ goes, be ⇒ is, have ⇒ has…
Бұл материалды [Form]бөлімінен қайта қарап шық.Материалды қолдану нұсқаулығы көрсетілген [Example]бөліміне назар аудар.