Unit 1.2

Болымды осы шақ

Advertising

Table of contents

Introduction

Болымды осы шақ[Present simple] осы сәттегі жағдайларды немесе күнделікті қайталанатын іс-әрекеттерді білдіреді.

Болымды формада етістік іс-әрекеттерді сипаттайды.

Form

Болымды осы шақ етістіктің негізгі формасын қолданып,мынадай структураға ие болады:
Subject + verb + …

  • Үшінші жақтың жекеше түрінде тек қана болымды сөйлемде негізгі етістікке – s  жұрнағы жалғанады.
  • Ерекшелік:
    •  -ch, -s, -sh, -x, -z: жұрнағы бар етістіктерге -es (watch ⇒ watches; kiss ⇒ kisses; crush ⇒ crushes; tax ⇒ taxes; buzz ⇒ buzzes) қосылады ;
    •  -y дауыстысына бітетін етістіктер, -y әріпән -i ға ауыстырады және -es (cry ⇒ cries) қосады;
    • do, go, be жәнн have сияқты бұрыс етістіктер ешқандай ережеге бағынбайды: do ⇒ does, go ⇒ goes, be ⇒ is, have ⇒ has.
Present simple affirmative
Subject Verb
I work
You work
He works
She works
It works
We work
You work
They work

Example

  1. Сөйлеп тұрған сәттен кейінгі жасалған іс-әрекет
    • The taxi driver disappears.
  2. Деректер
    • Teachers perform an important role in society.
  3. Күнделікті әдетіміз
    • I usually wake up at 8 o’clock.
    • My boss goes to the gym twice a week.
    • We go to the cinema too much.
  4. Бейресми жай сөйлем
    • The housewife transforms into a princess.
  5. Нұсқаулықтар
    • Go straight and turn left.
    • Restart your mobile phone.
    • Dedicate yourself to your studies.
  6. Тұрақты жағдай
    • I live in Russia.
    • She works in a police station
    • The trainee doctor studies medicine.
  7. Жоспарланған болашақ
    • I start my new job on 17th June.
    • The exam period ends on 24th December.
    • Emily’s plane lands in two hours.
  8. Уәделер…
    • I promise to buy you a new mobile phone.
  9. Кестелер
    • The train leaves at 7 o’clock.

Use

Present simple сұраулы формада төмендегі пункттарды сипаттауға қолданылады:

  1. Сөйлеп тұрған сәттен кейінгі жасалған іс-әрекет (пікірлер);
  2. Деректер(шындыққа жанасатын заттар);
  3. Күнделікті әдеттер (осы шақта күнде қайталанатын әрекеттер);
  4. Бейресми жай сөйлем (әңгіме айтқанда).
  5. Нұсқаулықтар (бұйрықтар);
  6. Permanent situations (жақында болған және болашақта созылатын);
  7. Жоспарланған болашақ (нақты уақытпен жоспарланған);
  8. Үәделер;
  9. Кесте (нақты уақытпен жоспарланған).

Summary

Болымды осы шақ осы сәттегі жағдайларды немесе күнделікті қайталанатын іс-әрекеттерді білдіреді.

Болымды формада етістіктің негізгі формасын қолданамыз.Үшінші жақтың жекеше түрінде тек қана болымды сөйлемде негізгі етістікке – s  жұрнағы жалғанады.

Мысалы:
— “I work on important projects.” = Сөйлем болымды осы шақта,сондықтан негізгі to work етістігін қолданамыз (work).
— “She works on important projects.” = Үшінші жақта тұрғасын,етістікке -s қосылады (works).

Үшінші жекеше жаққа және етістіктің жалғауына байланысты ерекшеліктер бар.

Мысалы:
—  -ch, -s, -sh, -x, -z жұрнақтарына, -es қосылады: “Catch” ⇒ “Catches“.
— -y дауыстысына бітетін етістіктер, -y әріпән -i ға ауыстырады және -es  қосады;”Try” ⇒ “Tries“.

— Болымсыз етістіктермен: do ⇒ does, go ⇒ goes, be ⇒ is, have ⇒ has…

Бұл материалды [Form]бөлімінен қайта қарап шық.Материалды қолдану нұсқаулығы көрсетілген [Example]бөліміне назар аудар.

Exercises

External link to Болымды осы шақ exercises (6).



More exercises

Ambassadors

Open TextBooks are collaborative projects, with people from all over the world bringing their skills and interests to join in the compilation and dissemination of knowledge to everyone and everywhere.

Become an Ambassador and write your textbooks.

Online Teaching

Become a Books4Languages Online tutor & teacher.

More information here about how to be a tutor.

Translations


Contributors

The Books4Languages is a collaborative projects, with people from all over the world bringing their skills and interests to join in the compilation and dissemination of knowledge to everyone, everywhere.